D vitamini nedir ve ne işe yarar?
D vitamini vücudumuzun yaygın ve de yoğun ihtiyaçlarının başında gelir. Doğumdan yaşamın sonuna kadar gerekli olan D vitamini büyüme, gelişme ve iskelet yapısı için vazgeçilmez bir hormondur. Güneşten, hayvansal ve bitkisel gıdalardan alınabilir. Güneş yoluyla alınan D vitamini, vitamin D3 dediğimiz kolekalsiferol ve gıdalar yolu ile alınan vitamin D2 dediğimiz ergokalsiferoldur. Kalsiyum ve fosforun kemiklerde depolanmasını sağlayan D vitamini aynı zamanda kandaki kalsiyum değerlerini kontrol eder.
Güneşten direk yolla D vitamini alınmaz. Güneşten cilde nüfuz eden ultraviyole ışınlar ciltte tepkimeye girerek D vitamini oluşumunu sağlar. Güneş altında cildinizi yakmayacak şekilde yaklaşık 20-30 dakika güneşlenmek günlük D vitamini ihtiyacınızı karşılayabilir. Sağlıklı kemik yapısına sahip olmak ve bu yapının sağlıklı inşa edilmesi için D vitamini muhakkak gereklidir. Yeni doğan bebeklerde bile gerekli görülmesi halinde hemen vitamin D2 takviyesine başlanabilir.
D vitamini eksikliğinde gelişebilen durumlar
- Yaşlılık halinin en büyük sıkıntısı kemik erimesine sebep olur
- Romatizma hastalığının ilerlemesi
- Deri hücrelerinin yenilenmemesi
- İmmün sistemin zayıflaması
- Kemik gelişiminin durması
- Enfeksiyon riskinde artış
- Çocuklarda raşitizm görülmesi
- Sinir sistemi zafiyeti
- Kalsiyum emiliminde aktif düşüş
- Kemiklerde kalsiyumun depolanmaması ve kemiklerde zayıflama, kırılgan hale gelme (ileri yaş evrelerde osteoporoz hastalığı)
- Kan basıncının dengelenmemesi
D vitamini eksikliği belirtileri
Özellikle D vitamini eksikliği ileri yaş evrelerde ciddi problemlere yol açmaktadır. Kemik erimesi kaçınılmaz bir hale gelir. Çocukluk döneminde ise raşitizm problemi ortaya çıkar. Raşitizme yakalanmış çocuklarda kemik yapıları bozulup şekil problemleri görülür. Özellikle yeni doğan bebeklerde anne sütü alerjisi gelişmişse veya bir sebepten ötürü bebek anne sütü içemiyorsa muhakkak D vitamini takviyesi yapılır. Ayrıca D vitaminini yeteri kadar almayan bireylerde;
- halsizlik,
- dişlerde problemler ve dişlerin güçsüz hale gelmesi,
- kasların zayıflaması
gibi fizyolojik problemler görülürken buna bağlı olarak mental ve duygu- durum bozuklukları da yaşanabilir. D vitamini güneş ışınlarından alınan ultraviyole ışınlar ile deride sentezlenebildiği gibi bazı besinler ile de alınabilir. Fakat unutulmaması gereken nokta D vitamini için ana kaynak her zaman güneş olmaktadır.
D vitamini içeren besinler
Yağlı balıklar sınıfından olan ton balığı, somon, uskumru D vitamini içerirler. Ayrıca yumurta sarısı, süt, ayran, peynir, yoğurt, balık yağı, mantar (kültür mantar olmayan), patates, maydanoz, yulaf, karaciğer gibi besinlerde D vitamini içerirler. Uzmanların belirttiği üzere D vitamini eksikliğinde bu besinler ikinci planda destekleyici olmalı, ilk kaynak güneş ışınları olmalıdır.
D vitamini değerleri düşükse neler yapılmalı
D vitamini ihtiyacını karşılamak için ilk kaynak olarak güneşi belirttiğimizden dolayı elde edilen D vitamininin stabil durumda kalmasını sağlamak için bazı kurallara dikkat etmek gerekir.
- Düzensiz uyku D vitamini için sakıncalıdır. Günlük beş saatten az uyuyanların ortalama yedi saat olarak düzenli uyku hayatı olanlara göre daha düşük D vitamini değerleri oluyor.
- Obez olarak değerlendirilen bireylerde güneş vasıtası ile üretilen D vitamini geniş yağ hücreleri içinde kilitlenmiş bir halde kalabiliyor. Bu yüzden kilo vermeye çalışılmalı, beslenme alışkanlıkları yeniden revize edlimelidir.
- Bazı ilaçlar rahatsızlık anında alınması gerekli iken aynı zamanda yan etki olarak D vitamini değerlerini aşağı çekebilir. Epilepsi ilaçları ya da kortizon türevi ilaçlar kullanıyorsanız D vitamini değerlerine baktırmanızda fayda var.
D vitamini normal değerleri
D vitamini kaç olmalı?
D vitamini değerleri mililitre başına düşen nanogram değeri cinsinden ölçülür. Ortalama değeri bazı uzmanlara göre 20 ng/ml ile 40 ng/ml olarak kabul edilirken, bazı uzmanlara göre 30 ng/ml ile 50 ng/ml olarak kabul edilmektedir. Birey için en güzel tespit D vitamini değerlerini analiz ettirip bir hekim kontrolünde eksik ise D vitamini takviyesi almaktır. D vitamini değerleri düşük kişilerin yaptığı bir yanlış da bilinçsiz D vitamini kullanımıdır. Bir hekim kontrolünde almanız gereken D vitamini eksiğinizi belirlemek sizler için daha doğru olacaktır.
